ankara-istanbul yüksek hızlı demiryolu ne demek?

100x100px{{!}}upright=1.20 | logo_alt = | resim = YHT at Ankara.JPG | resim_width = frameless{{!}}300x300px{{!}}upright=1.20 | resim_alt = | başlık = | tip = Yüksek hızlı demiryolu | sistem = TCDD | durum = İşletmede | bölge = YHT (8.) Bölge | başlangıç = Ankara YHT Garı | bitiş = Halkalı Tren İstasyonu | istasyonlar = 14 | rotalar = | yolcu_kapasitesi = 2.557.000 (2011)¹ | açılış = 13 Mart 2009² (Ankara - Polatlı - Eskişehir)
25 Temmuz 2014 (Eskişehir - Pendik)
12 Mart 2019 (Pendik - Halkalı) | kapanış = | sahibi = TCDD | işletmeci = TCDD Taşımacılık | depo = Etimesgut Yüksek Hızlı Tren Ana Bakım Deposu | hat_uzunluğu = | açıklık = Standart (1.435 mm) | kabin_sistemi = | rota_sayısı = | hız_km/s = | hız_mph = | hız = | el = 25 kV AA | yükseklik_m = | yükseklik_ft = | yükseklik = | website = | harita =
| harita_durumu = 1 }} Ankara - İstanbul yüksek hızlı demiryolu ya da kısaca Ankara - İstanbul YHD, Ankara'daki Ankara YHT Garı ile İstanbul'daki Halkalı Tren İstasyonu arasında Yüksek Hızlı Tren hizmeti verilen uzunluğundaki azami hıza uygun çift hatlı, elektrikli, sinyalli yüksek hızlı demiryolu hattıdır.

İstasyonlar

YHT hattında 14 istasyon bulunmaktadır. Bunlar sırasıyla (Ankara başlangıçlı olarak)

No	İstasyon	İlçe	İl
1	Ankara Yüksek Hızlı Tren Garı	Altındağ	Ankara
2	Eryaman Yüksek Hızlı Tren Garı	Etimesgut
3	Polatlı Yüksek Hızlı Tren Garı	Polatlı
4	Eskişehir Garı	Tepebaşı	Eskişehir
5	Bozüyük Yüksek Hızlı Tren Garı	Bozüyük	Bilecik
6	Bilecik Yüksek Hızlı Tren Garı	Merkez
7	Arifiye Tren İstasyonu	Arifiye	Sakarya
8	İzmit Garı	İzmit	Kocaeli
9	Gebze Tren İstasyonu	Gebze
10	Pendik Tren İstasyonu	Pendik	İstanbul
11	Bostancı Tren İstasyonu	Kadıköy
12	Söğütlüçeşme Tren İstasyonu
13	Bakırköy Tren İstasyonu	Bakırköy
14	Halkalı Aktarma Merkezi	Küçükçekmece

Ayrıca Pamukova YHT Garı ve Sapanca YHT Garı'nın inşaatları devam etmektedir.

Yolculuk süreleri

Konvansiyonel Demiryolu: (Ankara - Eskişehir - Bilecik - İzmit - İstanbul(Haydarpaşa) güzergâhı)
Konvansiyonel Tren: 7 saat 50 dakika (Fatih Ekspresi) ile 9 saat (Anadolu Ekspresi) arasında
Yüksek hızlı Demiryolu: (Ankara YHT Garı - Halkalı güzergahı)
Yüksek Hızlı Tren: (Ankara – İstanbul YHT) en kısa 4 saat 20 dakika (2021 yılı)
- Bütün kısımlar ve eksiklikler tamamlandığında hedeflenen: 3 saat 45 dakika (Ankara - Halkalı)
- Sürat demiryolu projesi: 1,5 saat (Ankara - Halkalı)

İnşaat aşaması

Yüksek hızlı demiryolu hattının Ankara - Eskişehir arasındaki kısmı 2009'da, Eskişehir - Pendik arasıdaki kısmı 2014'te, Pendik - Halkalı arasındaki kısmı ise 12 Mart 2019'da Marmaray ile birlikte hizmete girmiştir. Ayrıca hattın Ankara'daki başlangıç/bitiş istasyonu olan Ankara Yüksek Hızlı Tren Garı 29 Ekim 2016 tarihinde hizmete girmiştir.³⁴

Gecikme

3 sene ihaleyi kaybeden firmanın yargıya başvurusu sebebiyle gecikmiştir. Test aşamasında yaşanan gecikmelere ise sinyalizasyon hattına yapılan sabotajların sebep olduğu iddia edilmiştir.⁵

Proje kapsamında yapılanlar

Alt geçit: 122
Viyadük: 21
Köprü: 43
Kazı: 32 milyon m³
Üst geçit: 56
Menfez: 480
Tünel: 43
Dolgu: 19 milyon m³

Revizyonlar ve tamamlanmamış kesimler

Tünel-26

YHD hattı üzerindeki en uzun tünel olan Tünel-26'da yapılan kazılar esnasında yaşanan göçme ve toprak kaymaları sebebiyle proje güzergâhında mecburi değişiklik yapılmıştır. Tünelin sadece bir kısmı şu an aktif olup, kalan kısımları için çalışmalar devam etmektedir. Bu süre zarfında trenler YHD hattının Tünel-28 ile Tünel-27 arasındaki kısmında konvansiyonel demiryoluna geçiş yapmakta ve yaklaşık 8 km sonrasında Tünel-26'nın açılan kısmının bittiği noktada tekrar YHD hattına dönerek yoluna devam etmektedir. Tünelin tamamının 2023'te bitirilip hizmete alınması planlanmaktadır.

Doğançay ripajı

Bu kestirme hat ile Geyve - Doğançay - Arifiye - Sapanca hattında yüksek hızlı trenin hızını 80 km/h'e düşürecek olmasından dolayı Arifiye istasyonu Doğançay ripajı ile by-pass edilecektir.

Doğançay ripajı, Geyve'de Alifuatpaşa mevkiinden başlayıp, Doğançay'da Sakarya Nehri'ni ve D-650 Karayolu'nu köprüyle geçip, Sapanca'da mevcut YHD hattına bağlanıyor. 34 km'lik tünel ve viyadükten oluşan bu kestirme için 21 Şubat 2012'de ihaleye çıkıldı. İhaleye katılan firmaların mali zarfları 29 Mart 2012 tarihinde açıldı ve maliyet inanılmaz büyük olduğundan dolayı ihalenin iptaline kadar verildi.⁶ 2021'e dek bu kesimde trenler Alifuatpaşa'da konvansiyonel demiryolu hattına geçip, Sapanca'da tekrar YHD hattına dönerek yoluna devam etmekteydi. İnşaat çalışmaları devam etmekte olup, ilk etap olan Gevye (Alifuatpaşa) - Doğançay arası Haziran 2021'de hizmete girdi. Hizmete giren ilk etapta trenler Doğançay'da konvansiyonel hatta bağlanmakta ve böylece Doğançay'a kadarki virajlı ve dar tünelli kesim by-pass edilmekte ve artık YHT'ler tarafından kullanılmamaktadır. Kalan kısmın ise 2023'te bitirilip hizmete alınması planlanmaktadır. Tamamı hizmete girdiğinde Arifiye istasyonu YHT kullanımına kapatılıcak ve trenler Pamukova ve Sapanca'da duracaktır. Ripaj, T-26 tüneliyle birlikte hizmete girdiğinde Ankara-İstanbul arası seyahat süresi 35 dakika daha kısalacaktır.

Sürat demiryolu projesi ve Marmaray Tüneli'ne alternatif

Şu anki kısmen tamamlanmış ve kısmen devam etmekte olan projenin gerçek (yüksek hız akreditasyonu alabilecek) yüksek hızlı demiryolu kesimi Köseköy'de son bulmaktadır. Trenler İstanbul'a ulaşabilmek için yenilenen konvansiyonel demiryolu hattını kullanmaktadır. Ayrıca 2019 yılına dek Sapanca - Köseköy arası YHT hattı Ada Ekspresi ve yük trenleri tarafından da kullanılmaktaydı. 2019'da bu kesim, hemen bitişiğine YHT harici trenlerin kullanacağı çift hat konvansiyonel demiryolu inşa edilerek konvansiyonel hattan ayrılmıştır. Köseköy-İzmit-Gebze hattı üzerinde ise şu an 3. ve kimi yerlerde 4. rayların serimi sürmektedir. Bu sayede YHT hattı, burada da konvansiyonel hattan ayrılacak ve böylece mevcut YHT hattı, Köseköy'den Gebze'ye dek uzayacaktır.

İleriki ihtiyaçlar, Marmaray Tüneli'nde oluşabilecek sıkışıklar ve daha hızlı bir demiryolu hattı için, Sürat Demiryolu olarak da adlandırılan ikinci bir YHD projesi geliştirilmiştir. Bu proje esasında ilk olarak 80'lerde geliştirilmiş hatta inşasına bile başlanmıştır. Ancak ödenek yetersizliğinden yarıda kesilmiştir. Bu projede trenlerin maksimum hızının 350 km/saat'e kadar çıkması planlanmakta olup, güzergahın Ankara - Ayaş - Beypazarı - Nallıhan - Mudurnu - Arifiye üzerinden gelip buradan mevcut YHD hattına bağlanacaktır. Marmaray tüneline alternatif olarak da İstanbul Sabiha Gökçen Havalimanı - Yavuz Sultan Selim Köprüsü - İstanbul Havalimanı - Halkalı güzergahı planlanmıştır.

Proje gerçekleşmeleri

Proje 10 Etaptan oluşmaktadır.

Tamamlanan etaplar ⁷

Ankara - Sincan : 24 km
Sincan - Esenkent : 15 km
Esenkent - Eskişehir : 206 km
Eskişehir Gar geçişi
Eskişehir - İnönü : 30 km
İnönü - Vezirhan : 54 km
Vezirhan - Köseköy : 104 km (kısmen)
Köseköy - Gebze : 56 km
Gebze - Pendik - Halkalı: 75.771 km

Devam eden etaplar

Tünel-26: 8 km
Doğançay ripajı: 34 km

İnönü - Gebze etabında 36 adet tünel yapımı planlanmış ancak uygulamada bazı tüneller birleştirilmiş veya iptal edilmiştir. TBM ile açılan T-26 tünelinde heyelan riski ile önce tünelin yeri değiştirilmiş daha sonra TBM'nin tünel içinde ilerleyememesi üzerine bu kısım iptal edilerek güzergâh değiştirilmiştir. Şu anda yeni güzergâhta bulunan tüneldeki çalışmalar sürmektedir.

Hat bölümü	Uzunluk (km)	İnşaatın başlangıcı / Resmi açılış	Notlar
Ankara - Sincan	24	2016 - 2018	Ankara ve Sincan arasındaki mevcut hatlara Başkentray kapsamında hızlı tren hattı eklendi.
Sincan - Esenkent	15	2008 - 2010	Sincan ve Esenkent arasındaki mevcut hatlar, hızlı tren hattı tamamlanana kadar kullanıldı.
Esenkent - Eskişehir	206	2004 - 2009⁸	Sanat yapıları: 2 karayolu köprüsü ve 30 karayolu üstgeçidi, 7 demiryolu köprüsü ve 13 köprü. 4 viyadük (toplam 4 km den fazla) ve 1 tünel (471 m). İlk test sürüşü Nisan 2007.
Eskişehir YHT Garı	3.4	2008 - 2014	Eskişehirde trafik sıkışıklığına neden olmamak için tünel içinden geçen hat planlandı. Plan, 1379 metre aç-kapa tünelden oluşan şehir geçişi, 2 hızlı tren hattı, 1 konvansiyonel tren hattı içeriyor.
Eskişehir - İnönü	30	2008 - 2014
İnönü - Vezirhan	54	2008 - 2014	Tünel 26'nın tamamı, 2023'te hizmete girecek.
Vezirhan - Köseköy	104	2008 - 2014	Doğançay ripajı'nın ilk etabı 2021'de hizmete alındı. Kalanı 2023'te hizmete alınacak.
Köseköy - Gebze	56	2012-2014	Konvansiyonel hat, 3. ve -bazı yerlerde- 4. hat çekilerek YHT hattından ayrılacaktır.
Gebze - İstanbul-Haydarpaşa/Halkalı	44	2013-2019	Gebze ile İstanbul arasındaki son bölüm Marmaray kapsamında tamamlanmıştır. Haydarpaşa Garı sonradan açılacaktır.